سماور زغالی جزو لوازم منزل نوستالژی است. انواع سماور زغالی بر این اساس که از چه جنسی ساخته شده، گنجایش آن چقدر است، ساخت کدام کشور است و آیا واقعا عتیقه و قدیمیست یا فقط طرح قدیم است، متفاوت است و ویژگی‌های گوناگونی دارد.
در ادامه برخی از انواع جنس سماور زغالی که شامل جنس برنج، مس و استیل است را باهم بررسی می‌کنیم؛ انتخاب اینکه کدام نوع از سماور زغالی برای دکوراسیون و سلیقه شما مناسب‌تر است، با شماست.
انواع سماور زغالی از نظر جنس ورق فلزی
هر آلیاژ و فلزی، ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود را از نظر دوام، نگهداری حرارت، رنگ و ظاهر و نیز بها دارد. همچنین آسیب‌پذیری و تغییر شکل هر یک از انواع فلز که برای ساخت سماور به کار رفته باید بررسی شود تا بتوان طریقه استفاده سماور و روش‌های صحیح نگهداری را درمورد آن در پیش گرفت.
در ادامه چند نمونه از رایج‌ترین انواع سماور زغالی را معرفی می‌کنیم:
ورق برنج (Brass) نوعی فلز ترکیبی است که در آن عمدتا آلیاژ مس و روی به کار رفته و مقادیری از آلومینیوم، سرب، منیزیم، نیکل، قلع و… نیز وجود دارد. فلز برنج نسبت به مس خاصیت چکش‌خواری بیشتری دارد و ساخت وسایل گوناگون از آن ممکن است راحت‌تر باشد. در قدیم از برنج برای ساخت انواع سماور زغالی، بشقاب، سینی، قندان، قاشق و چنگال و دیگر وسایل غذاخوری استفاده می‌شد.
یکی از ویژگی‌های ورق برنج که آن را برای ساخت سماور زغالی مناسب می‌کند، رنگ آن است که نزدیک به رنگ طلا و بسیار زیباست؛ در نتیجه برای کاربرد در ظرف و ظروف و دکوراسیون منزل مناسب است. بسیاری از علاقه مندان سبک نوستالژی، سماور زغالی برنجی را به دلیل همین درخشانی و رنگ بی‌نظیر، بر انواع دیگر ترجیح می‌دهند.
دمای ذوب فلز برنج بالا و در حدود 900 درجه سلسیوس (سانتیگراد) است و در برابر حرارت مقاومت خوبی دارد که برای ساخت انواع سماور زغالی مناسب است. از دیگر ویژگی‌های این سماور، ایجاد حرارتی یکنواخت است.
سماور زغالی مسی
ورق مس یا مسوار (به این دلیل که مس به تنهایی زود اکسیده می‌شود و معمولا در ترکیب با فلزی دیگر به کار می‌رود)، فلزی زیبا با رنگی منحصربه‌فرد است که برای انواع سماور زغالی به کار می‌رود.
زیبایی تنها ویژگی سماور ذغالی مسی نیست بلکه این فلز دارای ویژگی میکروب‌کشی است و خواص طبی خوبی دارد. فلز مس نیز خاصیت چکش‌خواری تقریبا مناسبی دارد و از قدیم برای ساخت انواع ظروف و حتی مجسمه‌ها از آن استفاده می‌شده است. این فلز سرخ‌رنگ و درخشان است.
در مقایسه نقره و مس، از لحاظ میکروب‌کشی، خاصیت نقره را بیشتر می‌دانند اما مسئله‌ای که سبب ترجیح مس بر نقره می‌شود شرایط مورد نیاز برای میکروب‌کشی مس است که در دمای طبیعی 22 درجه و رطوبت عادی 50 درصد صورت می‌گیرد در حالی که نقره در دمای 35 درجه و با رطوبت 90 درصد که از شرایط عادی فاصله دارد، بیشترین میکروب‌کشی را انجام می‌دهد. مقاومت حرارتی این فلز نیز بالاست و از آن برای ساخت انواع سماور زغالی استفاده می‌شود.
سماور زغالی مسی بهتره یا برنجی؟
از آنجا که گرایش عموم به ظروف مسی به خاطر خاصیت طبی آن بیشتر شده است، تولید ظروف با این جنس در دوره حاضر نیز رونق دارد به همین دلیل، انواع سماور ذغالی برنجی حس قدیمی بودن را بیشتر از مس القا می‌کنند. اگر به دنبال حس نوستالژی یا علاقه‌مند به عتیقه‌جات هستید و نمی‌دانید کدام‌یک از انواع سماور برنجی یا مسی را انتخاب کنید، توصیه ما به شما خرید سماور زغالی برنجی است.
اگر بیشتر، خواص طبی مدنظر شماست می‌توانید از سماور مسی استفاده کنید البته ناگفته نماند از آنجا که در ترکیبات برنج نیز، مس به کار رفته است، خالی از این خاصیت نیست.
سماور زغالی استیل
استیل فلزی است که به ضدزنگ بودن مشهور است. انواع سماور زغالی استیل، به دلیل همین ویژگی و نیز زود به حرارت رسیدن فلز استیل، ساخته می‌شوند.
فلز استیل نیز درخشندگی خاص خود را دارد و دارای جلوه‌ی زیبایی است البته شاید برای کسانی که خاطره‌ی استفاده‌ی این نوع از انواع سماور ذغالی را دارند، جنبه نوستالژی نیز داشته باشد اما در کل القا کننده‌ی حس قدیمی و عتیقه بودن نیست . اگر در فلزات طرفدار رنگ‌های سیلور هستید می‌توانید از این نوع سماور استفاده کنید.
سماور برنجی بهتر است یا استیل؟
اگرچه سماور استیل نیز زیبایی و درخشندگی خاص خود را دارد، قابل مقایسه با زیبایی سماور ذغالی برنجی نیست. خواص ظروف برنجی بیشتر از استیل است. به همین دلیل در میان این انواع سماور زغالی، نوع برنجی ارجحیت دارد.
انواع سماور زغالی از نظر زمان و مکان ساخت
برای برخی از علاقه‌مندان به لوازم سنتی منزل، تنها ظاهر انواع سماور زغالی اهمیت دارد و حتی در انتخاب رنگ و جنس آن نیز بیشتر به هماهنگی با سایر اجزای دکوراسیونشان توجه می‌کنند تا قدمت یا کارایی آن؛ بنابراین حتی یک سماور طرح قدیمی نیز آنان را راضی می‌کند. اما برای برخی از افراد، اینکه سماور واقعا قدیمی و عتیقه باشد، مهم است.
باید گفت سماورهای عتیقه معمولا اختلاف قیمت قابل توجهی با انواع سماور زغالی طرح قدیمی دارند؛ خصوصا اگر همچنان سالم باشند و کارایی داشته باشند.
البته پیدا کردن سماور زغالی واقعا قدیمی و اصل که به درستی نیز کار کند، دشوار است، بنابراین اگر قصد دارید حتما از سماور برای جوشاندن آب و درست کردن چای استفاده کنید، یک سماور طرح قدیمی نیز برای شما هم کاربردی است و هم زیبایی دکوری دارد.
برخی از انواع سماور زغالی قدیمی ساخت ایران یا روسیه هستند. در این میان سماورهای روسی به دلیل اصالت بیشتری که دارند، طرفداران بیشتری دارند. البته سماورهای ساخت انگلستان نیز شهرت خود را دارند. برخی از انواع سماور زغالی عتیقه، از ورق طلا ساخته شده‌اند که نشان می‌دهد خاص اعیان و اشراف بوده‌اند و البته بسیار گران‌بها هستند.
انتخاب بهترین سماور زغالی
هیچ ملاک و معیار معین یا چارچوب محدودکننده‌ای برای اینکه بهترین نوع سماور زغالی کدام است، وجود ندارد و دست شما در انتخاب کاملا باز است.
بسته به این که دوست دارید از سماور تنها استفاده دکوری داشته باشید یا حتما بخواهید از آن برای درست کردن چای استفاده کنید، اینکه کدام رنگ سماور را بیشتر می‌پسندید یا با دکوراسیون فضای شما بیشتر جور است، اینکه ترجیح می‌دهید یک سماور واقعا عتیقه و قدیمی در منزل داشته باشید یا به یک مدل طرح قدیمی نیز راضی هستید، همه در انتخاب شما میان انواع سماور زغالی دخیل هستند.
با آشنایی با ویژگی‌های هریک از انواع سماور زغالی و انتظاری که از آن دارید، می‌توانید یکی از انواع آن را انتخاب کنید. برای تشخیص سماور اصل، جنس واقعی آن و خریدی رضایت‌بخش بهتر است از نظر کارشناسان نیز بهره‌مند شوید.
